της Δέσποινας Καγκαρά (Δεκάρα Τσακιστή)
Τίτλος ταινίας: ‘’Like grains of sand’’ (Nagisa no Shindobaddo)
Χώρα: Ιαπωνία
Έτος: 1995
Σκηνοθέτης: Ryōsuke Hashiguchi
Με την άμμο, όπως ίσως και με όλα τα πράγματα, μπορείς να κάνεις πολλά. Εσύ επιλέγεις, αν θα περπατήσεις πάνω της ή αν θα σκάψεις και θα βυθιστείς μέσα της. Σε κάθε περίπτωση, μπορείς πάντα να πάρεις και μια χούφτα και να την πετάξεις πάνω σε κάποιον άλλο, για εκτόνωση, όπως κάμει η Aihara, πρωταγωνίστρια του ‘’Like grains of sand’’, μίας coming of age ταινίας, Ιαπωνικής παραγωγής, του 1995.
Το ‘’Like grains of sand’’ ξεκινά ως η ιστορία του νεαρού Ito, ο οποίος είναι ερωτευμένος με τον καλύτερο του φίλο, Yoshida. Ο Yoshida, όμως, με τη σειρά του, φαίνεται να εκδηλώνει ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Aihara, μια νέα μαθήτρια, η οποία έχει μόλις μεταφερθεί στο σχολείο των δύο φίλων, προκαλώντας αίσθηση με τον ‘’ιδιότροπο’’ χαρακτήρα της.
Ένα ερωτικό τρίγωνο, μέσα από το οποίο ο Ito και η Aihara αναπτύσσουν τελικά μία παράξενη φιλία, όταν ανακαλύπτουν ότι και οι δύο πηγαίνουν στο ίδιο κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης. Έτσι, ο ένας αρχίζει, με τον τρόπο του, να υποστηρίζει τον άλλον, καθώς ξεδιπλώνεται σιγά σιγά το τραυματικό παρελθόν της Aihara, ενώ, ταυτόχρονα, ο Ito αποφασίζει να εκδηλώσει ανοιχτά τον έρωτά του στον Yoshida.
Γενικά, και καθώς εξελίσσεται η πλοκή, η ταινία αφήνει αρκετά αναπάντητα ερωτήματα. Θα λέγαμε ότι παρακολουθούμε περισσότερο το πώς ανοίγονται διάφορα κεφάλαια στη ζωή των πρωταγωνιστών, οι οποίοι βρίσκονται στην αυγή της ενηλικίωσής τους, μαζί με όλες τις νέες σκέψεις και τους προβληματισμούς που φέρνει η προσπάθεια αυτοπροσδιορισμού (ή και επαναπροσδιορισμού) του ανθρώπου, χαρακτηριστική αυτής της ηλικίας. Επιπλέον, δεν έχουμε εδώ ένα τυπικό σχήμα ‘’αρχής-μέσης-τέλους’’, καθώς, για παράδειγμα, δε μαθαίνουμε πότε αρχίζει να αναπτύσσεται ο έρωτας του Ito για τον Yoshida, ενώ το τέλος, όπως είπαμε, μένει ανοιχτό. Και έτσι, ίσως, είναι το καλύτερο. Γιατί, μερικές φορές δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος για το πότε ξεκινά ή τελειώνει κάτι, ειδικά όταν πρόκειται για συναισθήματα. Τα συναισθήματα είναι πάντα εκεί, συχνά αλληλοσυγκρουόμενα, κάποτε καλά κρυμμένα και κάποτε ολοφάνερα.
Άλλη μια ιδιαιτερότητα της ταινίας είναι ότι θίγει αρκετά σοβαρά κοινωνικά θέματα, χωρίς, ωστόσο, να εμβαθύνει ιδιαίτερα στις σκέψεις που αυτά προκαλούν στους πρωταγωνιστές. Μερικές φορές είναι λες και οι χαρακτήρες έχουν τόσο ψυχρανθεί από τα γεγονότα, που είναι σαν να μη νιώθουν. Ή αντίθετα, ακριβώς επειδή νιώθουν πάρα πολλά, επιλέγουν απλώς να περιμένουν. Και πράγματι, περιμένουν τη στιγμή που θα ενεργήσουν, με πράξεις και αντιδράσεις κατά βάσιν αυθόρμητες και αμφιλεγόμενες, λόγω της εσωτερικής αναταραχής που βιώνουν. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι τελικά πράττουν.
Μέσα από όλα αυτά, το ‘’Like grains of sand’’ μοιάζει σα να θέλει να μας θυμίσει ότι τα προβλήματα είναι εκεί και ότι, ακόμη κι αν δεν πηγάζουν από εμάς, μας πλήττουν. Για αρχή, λοιπόν, καλό θα είναι να δούμε τί μπορούμε να κάνουμε εμείς γι’ αυτά, και πώς να τα διαχειριστούμε μέσα στις μικροκοινωνίες μας. Και έτσι, ίσως σταδιακά μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε, ακόμη και να τα εξαλείψουμε, και σε ένα πιο συλλογικό επίπεδο.
Όσον αφορά το ‘’στυλ’’ της ταινίας, δε θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι περίπλοκα γυρισμένη. Μοιάζει περισσότερο σα μία απλή και σταθερή καταγραφή προσώπων και σκηνών, γεγονός που κρατά τον θεατή σε μία απόσταση. Ακόμη, έχουμε και περιπτώσεις όπου οι πρωταγωνιστές μιλούν με αθέατα πρόσωπα, όπως για παράδειγμα ο Ito και η Aihara στις συνεδρίες με τους ψυχολόγους τους, καθώς οι τελευταίοι βρίσκονται πάντα πίσω από την κάμερα, χωρίς να τους βλέπουμε (οι αποστασιοποιημένοι ακροατές-σύμβουλοι).
Συμπληρωματικά, μιας και είναι γυρισμένο σχεδόν πριν από τριάντα χρόνια, το ‘’Like grains of sand’’ είναι ενδιαφέρον για τα 90s στοιχεία του, καθώς και για τη λυρικότητα που αναδύει σε ορισμένες σκηνές, όπως στο σημείο όπου η Aihara κάθεται και ατενίζει τον ουρανό, στο ‘’ησυχαστήριο’’ της.
Τέλος, για κάποιους, η ταινία πιθανώς να θεωρηθεί μονότονη, που είναι κιόλας, αλλά και χωρίς να είναι. Γιατί κάτω από την επιφάνεια μοιάζουν να κρύβονται χιλιάδες ανείπωτα λόγια (οριακά παρακαλάς να μιλήσουν λίγο παραπάνω οι χαρακτήρες σε κάποιες σκηνές) και συναισθήματα. Και μερικές φορές αυτό κρατάει το θεατή σε λίγο μεγαλύτερη αγωνία για το τί πρόκειται να γίνει. Όπως και να ‘χει, ίσως το ‘’Like grains of sand’’ είναι μία ταινία από την οποία δε χρειάζεται να περιμένει κανείς τίποτα. Άλλωστε, ποτέ δεν ξέρεις τί μπορεί να προκύψει από εκεί που δεν το περιμένεις…
ΜΠΟΜΠΙΝΑ 